ปลาคาร์ป (Koi fish หรือที่คนญี่ปุ่นเรียกว่า 鯉, “โค่ย”) เป็นปลาน้ำจืดที่มีต้นกำเนิดจากประเทศจีน ก่อนจะถูกพัฒนาและกลายเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญในวัฒนธรรมญี่ปุ่นในเวลาต่อมา
ประวัติความเป็นมา
กำเนิดในจีน
ปลาคาร์ปมีต้นกำเนิดจากปลาคาร์ปธรรมดา (Common carp) ซึ่งเป็นปลาน้ำจืดที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียกลางและจีน เดิมทีถูกเลี้ยงเพื่อเป็นอาหาร
เข้าสู่ญี่ปุ่น
ในช่วงประมาณศตวรรษที่ 17 (ยุคเอโดะ) ชาวนาในแถบนีงาตะ (Niigata) ประเทศญี่ปุ่นเริ่มเลี้ยงปลาคาร์ปเพื่อเป็นอาหารในบ่อข้าว จากนั้นเริ่มมีการสังเกตว่าปลาบางตัวมีสีสันแปลกตา จึงเริ่มผสมพันธุ์เพื่อความสวยงาม จนกลายเป็นปลาคาร์ปที่มีลวดลายหลากหลายอย่างที่เห็นในปัจจุบัน
พัฒนาสายพันธุ์
ตลอดหลายร้อยปีที่ผ่านมา คนญี่ปุ่นได้พัฒนาสายพันธุ์ปลาคาร์ปให้มีลวดลาย สี และรูปทรงที่โดดเด่น เช่น โคฮากุ (ขาว-แดง), ซันโชกุ (ขาว-แดง-ดำ), โชว่า, อุซูริ เป็นต้น
สัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม
ปลาคาร์ปในวัฒนธรรมญี่ปุ่นเป็นสัญลักษณ์ของ ความอดทน ความพากเพียร ความโชคดี และความสำเร็จ มักถูกใช้ในงานศิลปะ เทศกาล หรือแม้แต่รอยสัก และยังมีตำนานเกี่ยวกับ “ปลาคาร์ปว่ายทวนน้ำกลายเป็นมังกร” ในความเชื่อของจีน
ความนิยมทั่วโลก
ปัจจุบัน ปลาคาร์ปได้รับความนิยมทั่วโลกในฐานะปลาสวยงาม โดยเฉพาะในบ่อน้ำสวนแบบญี่ปุ่น และยังถือว่าเป็นสัตว์นำโชคในหลายวัฒนธรรม